Zo’n 300.000 Indische Nederlanders zijn in de jaren vijftig naar Nederland gerepatrieerd. Vanwege de woningnood werden ze tijdelijk gehuisvest in leegstaande hotels en andere gebouwen, de zogenaamde contractpensions.
De hotels die als contractpension werden aangewezen waren meestal zwaar verouderd en verkeerden in slechte staat. De kamers waren klein en voorzien van een enkele wasbak met alleen koud water. Het meubilair was vaak slecht. Er waren onvoldoende toiletten op de gang, zodat lange wachtrijen ontstonden, en er was voor het hele hotel vaak maar één badkamer. De hygiënische omstandigheden waren zelfs voor die tijd erbarmelijk. Mensen die in Indonesië gewend waren iedere dag drie keer in bad te gaan, moesten op zaterdagmiddag uren in de rij staan om enkele minuten te kunnen douchen.
Het leven in een contractpension was geen lolletje. Gezinnen van negen personen werden in twee kleine kamers gestopt. Het stonk er en het eten was heel vaak slecht. Iedere dag kregen de bewoners een bord goedkope pap en het avondeten bestond uit slecht gekookte aardappelen, een beetje vlees en een schep doorgekookte groente. Mensen die het zich konden veroorloven gingen buiten de deur eten. Iets klaarmaken op de kamer was volstrekt verboden.
Er was een kleine keuken voor mensen die zelf iets wilden klaarmaken, maar ook daarvoor moest men in de rij staan. Logisch dat in zo’n sfeer vechtpartijen en ruzies de orde van de dag waren. Voor deze opvang en kledingaanschaf moesten de mensen zelf betalen. Ze moesten zestig procent van hun salaris inleveren en kregen elke week slechts ‘zakgeld’. Later hebben ze alle meubel- en kledingvoorschotten tot op de laatste cent moeten terugbetalen. Afhankelijk van de situatie duurde een verblijf in zo’n contractpension enkele maanden tot enkele jaren. Mensen die het geluk hadden een baan te vinden, konden vrij snel doorstromen naar een normaal huurhuis. Maar voor sommigen – meestal oudere repatrianten en mensen met grote gezinnen die afhankelijk waren van een uitkering – kon het verblijf heel lang duren.
Door middel van interviews en gesprekken met zowel Indische als Nederlandse betrokkenen, het gebruik van fraaie archiefbeelden en oude foto’s geeft deze documentaire op schokkende wijze, soms hilarisch, een duidelijk beeld van de opvang van Indische Nederlanders in de jaren vijftig. De film “ Contractpensions” gaat in feite over de enorme problemen die Indische mensen moesten overwinnen – na de Japanse bezetting en de Bersiapperiode – om hier in Nederland te kunnen assimileren. Zie ook: website contractpensions
regie Hetty Naaijkens – Retel Helmrich
productie: Scarabeefilms – Leonard Retel Helmrich
omroep MAX
bioscoopuitbreng Cinema Delicatessen 2009
camera Leonard Retel Helmrich
montage Jasper Naaijkens