Na een bewind van tweeëndertig jaar moest president Soeharto van Indonesië aftreden als gevolg van een voortwoedende crisis. Dat gebeurde in 1998. Het was het begin van een woelige periode die in Indonesië de REFORMASI genoemd wordt.
Sindsdien gaan de aanhoudende politieke veranderingen in Indonesië gepaard met opstanden, armoede en onzekerheid. Tweehonderd miljoen Indonesiërs hebben daaronder te lijden. Zo ook de hoofdpersonen uit De stand van de zon: de 60-jarige vrouw Rumidjah, haar zonen Bakti en Dwi en haar vriendin Ibu Sum.Eens in de vier maanden gaan Rumidjah en haar vriendin daarom naar het geboortedorp om de familie op het platteland te helpen bij de oogst – en terloops – een graantje mee te pikken.
Voor Rumidjahs zonen is het anders; hun wereld is de stad. Bakti, de jongste, slijt zijn dagen met gokken, duivensport en spelletjes. Ook vecht hij met de studenten mee tegen de militairen. Dwi, zijn broer, ergert zich aan deze bandeloosheid. Hij vindt dat Bakti een baan moet zoeken en zich via de ‘normale’ weg met de politiek moet bezighouden: via de stembus. Rumidjahs vriendin Ibu Sum heeft voor politiek geen tijd. Zij leeft temidden van de afvalverzamelaars. De toch al moeilijke positie van deze beroepsgroep is door de economische crisis nog eens verergerd. Vandaar dat de afvalverzamelaars nu ook ’s nachts moeten werken.
De stand van de zon is een documentaire in de traditie van de ‘Cinema Vérité’: zonder in te grijpen, zonder te interviewen en zonder voice-over-tekst toont de maker aspecten van het dagelijks leven. Toch heeft filmmaker Leonard Retel Helmrich het leven in Indonesië niet alleen geobserveerd, hij werd er ook bij betrokken. Tijdens het filmen van een demonstratie in 1995 werd hij opgepakt en op verdenking van spionage eerst gevangen gezet, vervolgens tot persona non grata verklaard. Pas in 1997 kon hij naar Indonesië terugkeren. Vanaf dat moment heeft hij Rumidjah en haar familie met de camera gevolgd.
regie/camera Leonard Retel Helmrich
producent Hetty Naaijkens-Retel Helmrich
bioscoopuitbreng Cinema delicatessen 2001
omroep HUMAN